Houtoven bouwen

4: Klei en vuurvaste stenen voor de ovenvloer

Lekkermelig

6 reacties

This entry is part 4 of 8 in the series Kleioven

Het maken van de ovenvloer

Na het maken van de isolatielaag wordt het tijd voor de ovenvloer. Die bestaat uit een onderlaag waarop je uiteindelijk vuurvaste stenen legt voor je ovenvloer. Sommige mensen  gebruiken zand als onderlaag, dat is ook lekker makkelijk, maar heeft minder goede thermische eigenschappen. Wij volgen het boek van Kiko Denzer en maken een onderlaag van een zand-klei mengsel. Daarop komt een heel dun laagje zand, en daarop de stenen.

De benodigdheden

Het zand-klei mengsel. Voor de ovenvloer en de ovenkoepel gebruik je een mengsel van zand en klei. Het zand moet echt scherp zand zijn, dus geen mooie afgeronde korreltjes. Wij gebruikten zakken metselzand uit de bouwmarkt, maar je kan beter een halve kuub zand halen bij je lokale bestratings- of zandshop. Of als je erg dicht bij een rivierhaven zit zoals wij kun je het daar helemaal voor een spotprijsje halen. In een vorige post heb ik al aangegeven hoe je aan klei kan komen, wij haalden 10 kg broodjes van de meest simpele klei bij een winkel voor kunstbenodigdheden zoals keramiek. Voor de ondergrond van de ovenvloer gebruiken we hetzelfde mengsel als voor de koepel. Wij gebruikten een mengsel van ongeveer 3 delen zand op 1 deel klei in volume, of ongeveer 2 emmers of een 25 kg zak zand op een pak klei. De mengverhouding luistert niet extreem nauw en is nogal afhankelijk van de kwaliteit van je klei. Omdat wij wel hele pure klei gebruikten hadden we mogelijk nog wel meer zand bij kunnen mengen, maar 3:1 gaf met wat water een mooi mengsel.

De vuurvaste stenen.  Deze zijn in NL vrij lastig verkrijgbaar. We haalden ze online bij De Broodoven. We hebben er uiteindelijk 46 gekocht, 32 voor de ovenvloer en 14 voor de boog bij de ingang Omdat stenen redelijk wat wegen zijn de bezorgkosten nogal hoog, je kan ze dan meestal ook beter ophalen, maar je wordt er wel voor naar Moors Ovenbouw in Diessen gestuurd. En dat is nog een flink eind onder Tilburg. Moors levert niet graag los aan particulieren, maar wist me wel te vertellen dat zaken als Gamma, Praxis en Karwei deze  stenen niet hebben, maar dat ze wel aan leveren aan een aantal andere bouwmarkten. Wij haalden een paar extra stenen bij BouwCenter HCI met een aantal vestigingen rond Arnhem. Na even bellen hadden ze de stenen binnen een dag in de dichtstbijzijnde vestiging, en als ik dat eerder geweten had, had ik ze natuurlijk allemaal vlak bij huis gehaald.

Het mengen van de klei

Tja, dat doe je dus zo:

lekker blubberen

Voor het kleimengsel heb je nodig: een bouwzeil, klei en zand, een beetje water, en vooral veel voetjes, met of zonder laarzen. Het mengen is een nogal ontspannende (of geestdodende) bezigheid. Hoe meer mensen, hoe meer fun, en des te sneller klaar. Dat dan weer wel. Klei en zand vallen niet goed met een betonmixer te mengen, dus deden wij het als volgt: een bouwzeil uitspreiden, twee pakken klei in kleine brokken snijden en daar twee zakken zand in een cirkel omheen strooien. In het midden een halve emmer water erbij en vervolgens met je voeten telkens wat zand naar het midden vegen en het zand goed door de klei stampen.Als je het gevoel krijgt dat het niet meer opschiet, pak je het zeil aan een kant beet bij de punten en trekt het naar je toe, zodat je goed kan mengen Na de eerste lading krijg je al snel handigheid in dit kleverige ritueel. Zet een mooie grote bak met water en een stoel met handdoek ernaast, of geniet van alle kleisporen die je door de hele tuin trekt! Na enig stampwerk krijg je dus een goed mengsel. Wanneer is het goed? Maak van het mengsel een bal en laat het van schouderhoogte vallen op je zeil. Als het breekt is het te droog. Als het op koeievlaaien lijkt is het veel te nat. Het is goed als het ergens daar tussen in zit, dus alles bij elkaar, maar nog niet helemaal plat. Tja, daar had ik natuurlijk even een foto van moeten maken, met mijn zanderige kleihanden. Als je een redelijke hoeveelheid kleimix hebt kan je gaan bouwen, in dit geval de ondervloer.

Het maken van de ondervloer

Wij maakten een vloer van zo’n 10 cm dik, en deden dat door een paar balkjes op de isolatielaag te leggen en die vol te storten met kleimengsel. Dit kan je vervolgens goed aandrukken en daarna gelijk trekken door een lat langs je balkjes te halen

Nadat het glad gestreken is kan je de balkjes weghalen en zorgen dat je een mooie rand hebt. Tussen je rand en de kleivloer kan je dan verder isoleren met flessen en het zaagsel/kleimengsel van de ondervloer.

Zoals je ziet hebben we een rand van stenen gemaakt maar aan de voorkant waar je ovenmond komt alleen klei. Omdat dit mengsel snel uit elkaar valt bij veel vocht is de voorkant van je oven zo best kwetsbaar. Je kan dus beter proberen om ook aan de voorkant een randje stenen te maken, maar dan wel (bijna) net zo hoog als de ondervloer.

De vloer van vuurvaste stenen

Geen foto’s, dat is nou wel jammer. Om een idee te krijgen van het hele proces kan je eens op deze site kijken, waar ze het hele proces ook uitgevoerd hebben. Er worden wat andere materialen gebruikt, maar de ovenvloer is min of meer volgens hetzelfde principe gebouwd. En als je echt serieus gaat bouwen zou ik zeker het boek van Kiko Denzer gebruiken als leidraad.

Als je de ruimte tussen klei en rand gevuld hebt met isolatie kan je de vloer zelf leggen. Dit doe je door een dun laagje zand over de kleiplaat te strooien. De contouren van je ovenvloer kan je van te voren al bepalen. Teken een cirkel van de gewenste diameter. Voor de cirkel heb je nog een of anderhalve rij stenen nodig als ingang. Afhankelijk van de breedte van de ingang en de aanwezigheid van een boog bepaal je de breedte van dit rijtje. Als het zand ligt en je weet waar je de stenen wil leggen begin je met een paar stenen. Vervolgens leg je de rest er voorzichtig tegenaan. Laat ze schuiven langs de reeds liggende stenen, maar ga vooral niet in het zandbed lopen schuiven, want dan wordt het een zooitje. Als de stenen allemaal liggen begin je ze voorzichtig aan te tikken met de steel van een hamer, tot ze allemaal gelijk liggen. Dat gaat in het begin wat moeizaam, maar als   je niet tevreden bent lukt het een tweede keer veel sneller. Ik geloof dat ik de stenen uiteindelijk wel vier keer opnieuw gelegd heb, maar dat was ook omdat ik niet helemaal tevreden was met de breedte van de ovenboog.

De vloer ligt. Hierna hebben we de boog gemaakt, de zandvorm en de eerste koepellaag. Dat wordt allemaal beschreven in een volgende post.

Series Navigation<< 3: Isoleren: zaagsel, bier en kliederklei5: Bouw van de oven koepel >>

Cursussen, recepten, een handleiding houtoven bouwen, je vindt het bij Lekkermelig. Lekkermelig is Wil, thuisbakker, en na 9 weken bakkersopleiding nog fanatieker als hobbybakker.

6 gedachten over “4: Klei en vuurvaste stenen voor de ovenvloer”

  1. Hoi,

    U heeft een heel leuke & informatieve site! Ik zit ook te denken om een oven te bouwen! Met de twijfels en vragen wat u had zit ik nu ook mee! Dit lijkt mij een heel leuk alternatief echter wat ik mij af vraag is; of de klei oven niet gevoelig is voor het Nederlandse weer? En hoe lang het duurt voordat de oven op temperatuur is? Last but not least hoe lang heeft u de oven al in gebruik en wat zijn de resultaten van de pizza’s / broden foto’s misschien 🙂

    Alvast bedankt voor de antwoorden.

    Mvg,

    Tamim

    Beantwoorden
  2. Hoi Tamim,
    Bij dit soort ovens is het wel verstandig om er een dakje boven te bouwen of ze af te dekken met een zeil, maar dan zouden ze toch een fikse tijd mee moeten gaan Die van ons heeft nu nog een zeil, maar krijgt binnenkort een afdakje.
    Na een uur stoken kan je er pizza’s in bakken, als je brood wil bakken kan je beter nog wat langer doorstoken zodat ie echt door en door heet is.
    Ik heb afgelopen zondag voor de eerste keer pizza’s gebakken, erg goed gelukt, maar de ervaringen zijn dus beperkt. Ik ga binnenkort de rest van de bouw op de site zetten, en dan volgen de pizza’s en broden vanzelf!

    Beantwoorden
  3. Beste Wil,

    Wat een leuk en informatief verslag heb je gemaakt van je ovenbouw. Momenteel ben ik zelf bezig een oven te bouwen. De basis is gevuld met puin en daarop heb ik nu een isolerende laag van lege flessen gelegd, ingebed in een laag zand/klei mengsel. Daarop wil ik de zandlaag leggen die de vuurvaste stenen moet dragen. Een vraagje: heb jij gewacht met het leggen van de zandlaag totdat de kleibodem helemaal droog was? Mijn zand/klei bodem met flessen erin is nog erg nat. Ik ben bang dat dat gaat inklinken en dat de zandlaag met bakstenen dan gaat verzakken. Ik ben nieuwsgierig hoe jij het gedaan hebt.
    Met vriendelijke groet,

    Nico

    Beantwoorden
    • Beste Nico,
      Ik weet eerlijk gezegd niet meer precies hoe lang ik de isolerende laag met flessen heb laten drogen. Maar ik heb het iets anders uitgevoerd dan jij, mijn isolatie laag was niet zo nat. Ik lees dat je zand en klei gebruikt hebt rond je flessen, maar het lijkt me dat dat nou juist niet isoleert (de flessen zelf natuurlijk wel). Ik heb heb als isolatielaag een mengsel van klei en houtsnippers gebruikt met lege flessen erin. Daarboven heb ik een laag klei/zand gelegd, maar dat is juist om iets meer thermische massa aan de ovenvloer te geven. Op die laag heb ik een hele dunne laag zand gelegd, en daarop de stenen. Dit stuk van het project heb ik bijna letterlijk volgens de instructies gedaan in het Kiko Denzer boek. Als je zand/klei bodem nog erg nat is, zou ik gewoon nog even wachten tot de boel wat droger is. Na een paar dagen zou de zaak toch wel stevig genoeg moeten zijn.
      Succes met de bouw!

      Beantwoorden
  4. Hallo,

    Heel leuk en interessant verhaal.
    Als u in het vervolg nog vuurvaste stenen nodig heeft, kan dit ook bij ons worden besteld. Bij ons vallen de verzendkosten nog wel mee ;).

    Met vriendelijke groet,

    Harmen

    Beantwoorden

Plaats een reactie